از اولین پستی که تو این وبلاگ گذاشتم ده سال میگذره. اینجا پر از فراز و نشیب بود مثل زندگی خودم. شادی هام رو اینجا نوشتم، غم هام رو اینجا نوشتم، سوالهام رو اینجا نوشتم، جواب هایی که خودم برای سوالهام پیدا کردم رو اینجا نوشتم. اینجا به یه نوستالژی تبدیل شده برام، وقتی بهش نگاه می کنم، یه دفترچه خاطرات قدیمی می بینم با برگه های زرد شده که بعضی هاشون هم نم کشیده. از زمانی که تو بلاگفا می نوشتم تا الان که این وبلاگ آدرس مستقلی داره، خیلی چیزها تغییر کرده. زمانی که من این وبلاگ رو ساختم، مردم خوشحال تر بودن، زمانی که من این وبلاگ رو ساختم مردم امیدوار بودن، زمانی که من این وبلاگ رو ساختم اهمیت پول کمتر از حالا بود، زمانی که من این وبلاگ رو ساختم مردم انقدر خشمگین نبودن، نمی دونم شاید تاثیر ده سال بزرگتر شدنه ولی حس می کنم دنیا ده سال پیش قشنگ تر بود.  

ده سالگیت مبارک دفترچه ی خاطرات مجازی من 

حرف مردم باد هواست 

ولی 

نیش و کنایه‌های نزدیک‌ترین‌هات چی؟ 

آدم‌هایی که از ظاهر دیگران ایراد می‌گیرن، شعور خیلی خیلی پایینی دارن. 

سال‌ها رفت و منم آن شاعر معتاد!!!

بگوی کی و کجا؟! 

ای که گویی شوم آغوش!

بگو کی و کجا؟! 

تو همانی که بگفتی نتوانم؛ نیستی؟!

ای که حالا شده‌ای سخت پریشان!

بگو کی و کجا؟!

تو همانی که به اصرار بگفتی بشو آن! 

من همانم که دو صد بار بگفتم

که من اینم

و نه آن 

ای که فریاد کشیدی بشو آن! 

تو بگو

کی و کجا؟!

ادامه بده

جهان نیاز داره به انسانیت 

 یکی زر  می دهد کادو،

یکی انگشتر سیمین،

یکی خانه،

یکی ماشین، 

و گاهی 

شاید حتا 

یکی پیراهن  ابریشمین از چین، 

من اما

خاطره،

معنا 

و  دل را تحفه می دادم.

بدون شک بزرگترین لذت زندگی (حداقل برای من) خوابیدنه 

خواب تنها جاییه که حالم خوبه، آزادم، سبکم، اونایی که دوستشون دارم رو می بینم، رها از همه چی می خندم.

کاش برای همیشه بخوابم. 

می‌رم سر کار، 

می‌یام خونه، 

زبان می‌خونم، 

می‌رم باشگاه، 

می‌یام خونه، 

دوش می‌گیرم، 

تلویزیون نگاه می‌کنم، 

می‌خوابم. 

حالم؟ 

از دور خوب به نظر می‌یام.

استاد مطهری در کتاب حماسه حسینی می گوید در زمان امام صادق و سایر ائمه روضه خوانی وجود نداشت. او با اشاره به این که روضه خوان به کسی گفته می شد که کتاب روضه الشهدا را برای مردم می خوانده، معتقد است که تاریخ روضه خوانی به حدود 500 سال پیش بر می گردد و از کتاب روضه الشهدا با عناوین دروغ و افسانه یاد می کند. 

او معتقد است روضه خوانی ما را از تاریخ و وقایع اصلی دور کرده و می کند. 

کاش کمی بیشتر مطالعه کنیم! 

نقل به مضمون از : [حماسه حسینی جلد اول، صفحه 53]

چشم‌های پر از حسرت مسافرها؛

بغض‌ مادرهایی که به سختی از آغوش فرزندانشان جدا می‌شوند؛ 

پدر‌هایی که چشم‌هایشان را از بقیه می‌دزدند؛ 

خواهر های کوچک‌تری که از حالا دلتنگ خواهر بزرگتر خود اند؛

برادرهایی که از دور بهت‌زده به رفتن عزیزانشان خیره نگاه می‌کنند؛

و درخت‌هایی که ریشه هایشان را در آب تپانده‌اند تا شاید در خاک دیگری خود را بکارند؛ 

به امید هوایی تازه‌تر، آبی تازه‌تر، خاکی حاصلخیز‌تر. 

تصور موقعیت سال آینده همین موقع‌ها 

اگر دختری آمد و به شما ابراز عشق کرد، به سادگی باور نکنید. 

بسیاری از دختر ها (نه همه) حسابگر اند و حتا بعد از چندین سال محبت دیدن، درست در زمانی که می فهمند آنقدر که آنها توقع دارند از نظر مالی قوی نیستید شما را به راحتی با یک نمی توانم! ساده رها می کنند. در پایان هم شما را مقصر می دانند چون برایشان شرایط دلخواه آنها را فراهم نکردید. 

آیا زوجین با هم زندگی را می سازند یا دختر وارد زندگی ساخته شده پسر می شود؟ جواب اکثر دخترها با هم ساختن است اما در واقع در بسیاری از موارد (تاکید می کنم نه همه) توقع دارند وارد زندگی از پیش ساخته شوند و بدون زحمت لذت ببرند. 

هیچ وقت با هیچ کس در مورد احساساتت صحبت نکن. 

همین قدر افراطی 

اگر به طرفداران منچسترستی در اواخر دهه 90 و حتا اوایل قرن بیست و یک می گفتی روزی این تیم قهرمان چمپیونزلیگ می شود، احتمالا فکر می کرد دارید مسخره اش می کنید. تیم همیشه در سایه یونایتد فرگوسن که شاید زمانی آرزویش راهیابی به لیگ قهرمانان بود، دیشب قهرمان چمپیونزلیگ شد. اما این مهم یک اتفاق و پدیده مثل قهرمانی لسترسیتی در پریمیر لیگ نبود. این قهرمانی حاصل 15 سال استراتژی مدیریتی، 15 سال تحلیل بازار، انتخاب های درست و در کل 15 سال سرمایه گذاری درست بود. پانزده سال پیش وقتی شیخ منصور منچستر سیتی را تحویل گرفت، این تیم در حد و اندازه های قهرمانی جام های حذفی انگلیس هم نبود چه برسد به چنپیونزلیگ اما با برنامه ریزی، صبر و مدیریت درست، رقبا خود را کنار زد و با شایستگی امروز به قهرمانی در بالاترین سطح فوتبال رسید. در ایران بسیار نا محترمانه با سرمایه گذاری های کلان کشورهای خلیج فارس در تیم های درجه یک دنیا برخورد می شود. این تیم ها را نفتی خطاب می کنند و علت پشرفت آنها را صرفا پشتوانه مالی و ثروت عظیم صاحبانشان می دانند. اما به نظر من باید بیشتر به این موضوع پرداخت به خصوص به مورد شیخ منصور.

اولا سرمایه گذاران زیادی چه عرب، چه چینی، چه آمریکایی و حتا ایرانی در لیگهای معتبر اروپایی سرمایه گذاری می کنند. همه ی این سرمایه گذاران ثروتمند اند و همگی طبعا برای افزایش سرمایه خود دست به خرید سهام این تیم ها زده اند اما چه می شود که در میان آنها تنها منچستر سیتی بوده که به شکل مداوم از بعد از حضور شیخ منصور روند حرکتی اش رو به جلو بوده؟ چرا مالاگا با وجود ثروت بی حد صاحبان قطری اش به دسته سه اسپانیا سقوط می کند؟ پاریس سن ژرمن با وجود ولخرجی ها و لابیگری های ناصر الخلیفی در حسرت یک عنوان اروپایی مانده اما منچستر سیتی قهرمان چمپیونزلیگ می شود؟ فکر می کنم بررسی این موضوع می تواند جذاب و آموزنده باشد. اولین نکته که نظر مرا به خود جلب می کند این است که شیخ منصور مانند ناصر الخلیفی شو آف نمی کند، به دنبال نام های بزرگ نیست، پول اش را با پیشنهاد های غیر معقول به رخ جهانیان نمی کشد، رفتار او بسیار عملگرایانه است. کمپانی، آگوئرو، دی بروینه، استرلینگ، ژسوس، سیلوا و... همگی در منچستر سیتی ستاره شده اند. تیم مدیریتی منچستر سیتی به دنبال ساخت قصری شیشه ای اما زیبا نبود آنها می خواستند بنایی در خور، باشکوه و مانا بسازند. در نتیجه در اولین قدم کار را سپرند به کاردان ها. با استخدام سرمربی های کار کشته مانند مانچینی و پیگرینی فونداسیون ساختمان پایه ریزی شد. تیم استعدادیابی قدرتمند سیتی بدون دغدغه مالی به جست و جو در لیگ های مختلف در سراسر دنیا پرداخته و بهترین ها را گلچین کردند و سیتی این گونه سر و شکلی به خود گرفت و عرض اندامی کرد. با ورود گواردیولا دیگر اسکلت ساختمان شکل گرفته بود، پیگرینی و مانچینی منچستر سیتی را قهرمان پریمیر لیگ کرده بودند و اعتماد به نفس باشگاه بالا رفته بود. حالا نابغه ای به نام پپ باید گام بعدی را بر می داشت. اروپا. 

تیم حالا داری اعتماد به نفس در لیگ داخلی بود اما این تیم هنوز جهانی نشده بود. هنوز نمی توانست با بزرگان اروپا، رئال مادرید، بارسلونا، بایرن مونیخ، حتا چلسی مبارزه کند. اینجاست که سیتی به چهره ای برجسته نیاز داشت و چه کسی بهتر از پپ. کسی نمی تواند منکر تاثیر به سزای گواردیولا در پیشرفت سیتی در سالهای اخیر بشود. درست است که شیخ منصور پول زیادی دارد اما چطور خرج کردن این سرمایه عظیم هم مسئله ایست. مثلا نگاهی به پاریس سن ژرمن در این مورد انداختن خالی از لطف نیست. این تیم هم دارای ثروتی بی پایان است اما چه می شود که پاریس سن ژرمن با این ثروت عظیم و با آن نام های برجسته در طول سالهای حضور ناصر الخلیفی نتوانسته قهرمان اروپا بشود. همان طور که پیشتر گفتم ناصر الخلیفی انگار با رفتار های نامتعارف مثل پیشنهاد 200 میلیون یورویی برای خرید نیمار سعی در شو آف دارد تا تیم داری. تیم پاریس سن ژرمن بیشتر به خرید ستاره ها پرداخت تا استعداد ها. نیمار، مسی، راموس، ابراهیمویچ، بکام پا به سن گذاشته، آنخل دیماریا، ناواس و... نمونه هایی هستند که ادعای مرا تایید می کنند. تمام نام های یاد شده پیش از ورود به پاریس سن ژرمن نام آشنا بوده اند این در حالیست که منچستر سیتی در طول 15 سال اخیر در مواردی بسیار نادر دست روی ستاره ها گذاشته و بیشتر تاکید روی خرید استعداد ها داشته است و استراتژیست سال های اخیر این مهم گواردیولا بوده. او نه تنها در خرید بازیکن ها قوی و درست اقدام کرده بلکه در فروش به موقع آنها هم موفق بوده زمان فروش آگوئرو، رحیم استرلیگ، ژسوس و... گواه این ادعاست. 

موفقیت منچسترسیتی به ما می آموزد ثروت به تنهایی عامل موفقیت نیست؛ انتخاب درست و مدیریت انتخاب های درست بسیار مهم تر از ثروتمند بودن است. این که رحیم استرلیگ را که جوانی بااستعداد است به موقع از لیورپول بخری، این که این انتخاب به موقع و درست را چطور مدیریت کنی تا بهترین بهره وری را داشته باشد و این که چه زمانی با جدایی او موافقت کنی که بیشترین کارایی را برایت داشته باشد. پس موضوع فقط ثروتمند بودن نیست، موضوع مدیریت بهینه ثروت در راستای هدف است و منچستر سیتی یک نمونه موفق از مدیریت درست ثروت به شمار می آید.   

بالاخره جرئت کردم و نوشتن پروژه‌ی جدیدم رو شروع کردم.

ماه‌ها بود (از اوایل زمستان پارسال) که داشتم به نوشتن یک رمان فکر می‌کردم و راستش پلات کلی و جزئیات شخصیت‌های اصلی‌ش هم در آورده بودم اما شجاعت شروع کردنش رو نداشتم. تا این که امروز دلم روبه دریا زدم. باورم نمی‌شه که تو نشست اول دو هزار و صد کلمه نوشتم و هنوز هم عطش دارم برای ادامه نوشتن ولی به خودم گفتم نه، دوهزار کلمه برای روز اول بسه.

هر وقت چیزی می‌نویسم چه یه نامه ساده باشه چه داستان و رمان و فیلم نامه به محض تموم کردن هر نشست، بر می‌گردم و ویرایشش رو شروع  می‌کنم. نیم ساعتی هم ویرایشش طول کشید  و الان دوهزار کلمه‌ی اول اولین رمان من با انجام ویرایش اولیه‌اش آماده‌است. با توجه به طرحی که نوشتم فکر کنم بین صد تا صد و پنجاه هزار کلمه حداقل باید بنویسم تا به سرانجام برسه. 

امیدوارم این مسیر بدون مشکل طی بشه و خدا بهم همت بده برای خلق این اثر. 

صدای تیک تاک ساعت در فضای خانه می پیچد، نسیم آرام گلدان های تازه سیراب شده ام را تکان می دهد، تازه رفته اند، ظرف ها را می شویم، یک لیوان چای برای خودم می ریزم، لپ تاپ را از دل خرت و پرت هایی که تو اتاق نامرتب است بیرون می کشم تا از امروز بنویسم.

امروز اسباب کشی کردم، به خانه ی خودم. خانه ایی که یک ماه پیش اجاره کردیم و طول کشید تا همه وسایل را بیاوریم. خانه من و خودم. من و تنهایی ام. من و این لپ تاپ که رفیق دوازده ساله ی من است. نشسته ایم در یک خانه ی 80 متری دو خوابه که یک اتاقش مرتب شده و آن یکی منتظر است تا من مرتب اش کنم. از امروز به بعد من ام و من. 

مادرم تا لحظه آخر داشت سفارش می کرد که برایت پیاز و برنج را گذاشته ام تو کابینت زیر گاز، روغن بخر نداری، خواستی بیایی بروجرد گاز را قطع کن، یادت نرود گلدان ها را آب دهی، اگر آخر شب آمدی خانه حتما در را قفل کن و همین طور می گفت و من فقط چشم می گفتم. اما پدرم طبق معمول با آن نگاهی که هم نگران است هم می خواهد بگوید قبولت دارم فقط در آخرین لحظه گفت بیا ببوسمت و بعد گفت مراقب خودت باش بابا، بروجرد آمدی با احتیاط رانندگی کن. کوییک ماشینی نیست که باهاش بشه 140، 50 تا باهاش اومد. 

وقتی در کرکره ای پارکینگ بسته می شد، وقتی از پله ها بالا آمدم و وارد خانه شدم، وقتی رفتند، حس عجیبی داشتم، حس عجیبی دارم ... شاید این حس  برای خیلی ها عادی است اما برای من تازگی دارد. اولین بار نیست که تنها هستم اما شاید ... نمی دانم، شاید این اولین بار است که تنهای تنهای تنهایم.

وقتی مدت طولانی با پدر و مادرت زندگی کنی، حتا اگر از بیست و یکی دو سالگی خودت خرج و مخارج ات را بدهی باز هم مستقل نیستی، مسئولیت کار های خودت بر عهده توست اما مسئولیت زندگی با آنهاست تو دستیاری. اما آن روزی که خانه ات از خانه یشان سوا می شود برایت خاص است. آن روز است که جایگاهت تغییر می کند. حالا دیگر این تویی که باید حواست باشد قبض آب و برق و گاز به موقع پرداخت شود، تویی که باید با همسایه برای مسئله پارکینگ صحبت کنی و حل کنی قضیه را. تو باید کولر را درست کنی، تو باید ماشین لباسشویی را نصب کنی تو باید اجاره را بدهی. همه چیز بر عهده توست. تویی و خودت. 

احتیاج داشتم به سکوت، به تنهایی، به خلوت خودم با خودم. باید فکر کنم و باید تصمیم بگیرم. تصمیم نهایی را.  

برادران لیلا قطعا سیاسی ترین فیلم سعید روستایی و می توان گفت سیاسی ترین فیلم دو دهه اخیر ایران است. در برهوت سینمای ورشکسته ی فعلی ایران که با قهرمان پروری های پوشالی، نشان دادن زرق و برق های دروغین و خنده های زورکی در فیلم های سینمایی و سریال های نمایش خانگی سعی  در پنهان کردن واقعیت های جامعه دارند، وجود امسال سعید روستایی مانند شهابی ست که آسمان سیاه سینمای ایران را برای صدم ثانیه ای روشن می کند. آنهایی که پیش از این نوشته های مرا دنبال می کردند احتمالا تحلیل من در مورد دو اثر پیشین روستایی را در کانال تلگرام ام خوانده اند. آثار سعید روستایی را از زمانی که فیلم کوتاه می ساخت دنبال می کردم و تمام فیلم های منتشر شده ی او را دیده ام. بر نحوه ی روایت گری او یعنی پش برد داستان با استفاده افراطی از دیالوگ همواره نقد داشتم اما حالا دیگر این موضوع را بخشی از سبک او می دانم و بر این باورم که به عمدا از این روش استفاده می کند. برادران لیلا پختگی سعید روستایی را در سبک فیلم سازی اش نشان می دهد. فیلم نامه ای خطی و ساده که در عین سادگی بسیار سنبلیک بوده و پیچیدگی های خاص خود را دارد. 

برادران لیلا هم مثل دو فیلم پیشین روستایی در مورد فقر و اختلاف طبقاتی ست. او دوباره به سراغ همان سوژه ی قبلی اش رفته. خانواده ای در خانه ای کوچک در جنوب تهران، و به نمایش همان  مشکلی می پردازد که در دو فیلم قبلی بدان پرداخته بود؛ فقر. در ابد و یک روز فقر باعث شد خانواده ی سمیه او را بفروشند، در متری شش و نیم فقر باعث تبدیل شدن ناصر به یک قاچاق چی شد اما در برادران لیلا ماجرا اندکی متفاوت است. خانواده ای که در برادران لیلا به نمایش گذاشته می شود این بار علاوه بر فقر درگیر سنت های پوسیده ی خود شده و همین سنت ها در طول داستان باعث فروپاشی خانواده شده است. اما مسئله این است که روستایی علت مشکلات خانواده را این بار نه سنت های بد و نه حتا فقر که افرادی می داند که با وجود آگاهی از اشتباه بودن آن سنت ها همچنان به پیروی از آنها می پردازند. برادرانی که چشم های خود را بر منطق لیلا می بندند. روستایی این بار شرایطی که شخصیت های داستانش در آن هستند را مشکل آنها نمی داند بلکه خود شخصیت ها را مشکل می داند. 

پدر خانواده فردی سنتی و غرق در توهم است. کسی که عملا از خانواده ترد شده اما هنوز به آداب و سنن طایفه اش باور دارد. خانواده ای که آنجا که او می گوید در عروسی بیشترین تعداد سکه را خواهد داد او را بزرگ می خوانند و تکریم می کنند و آنجایی که متوجه می شوند سکه ای وجود ندارد او را به زیر می کشند. لیلا سکه ها را برای کاری منطقی تر و عاقلانه تر برداشته همان کار را هم می کند اما برادرانش برای پدر متوهمشان تمام رشته هایی که لیلا رشته بود را پنبه می کنند. اینجا همان جایی ست که روستایی به زیبایی هر چه تمام تر پدر، مادر و برادران لیلا را عامل بدبختی خانواده نشان می دهد. پدری که به فرزندانش دروغ می گوید، مادری که از دروغ های پدر خانواده کورکورانه و از سر احساس حمایت می کنند و پسرانی که برای نشکستن پدر، پشت لیلا را خالی می کنند. درخشان ترین صحنه ی فیلم سیلی زدن لیلا به پدرش است. پدر لیلا به دلیل توهم بزرگ طایفه شدن به فرزندانش دروغ می گوید و باعث می شود آنها از سرمایه گذاری درستی که به توصیه لیلا انجام داده اند منصرف شوند بعد لیلا را مقصر می داند. لیلا دروغ های پدر را برملا می کند و به او می گوید نیاز به تنبیه دارد و به او سیلی می زند. در این صحنه سنت احترام چشم و گوش بسته به بزرگتر را روستایی مورد نقد قرار می دهد. 

حالا چرا می گویم این فیلم سیاسی ترین فیلم حداقل دو دهه اخیر است؟ چون می توان خانواده ی لیلا را مجاز جز به کل ایران دانست. روستایی شرایط فعلی ایران را به زیبایی پیشبینی کرده و به نمایش گذارده است.   

معمولا آخر سال در مورد آن سال کوتاه می‌نویسم. اما امسال یکی از متلاطم‌ترین سال‌های عمرم بود. دنیا امسال درس بسیار مهمی به من داد: این که بی‌تفاوت نباشم. شاید از نظر تئوریک بدیهی باشد اما در عمل می‌توان گفت درصد بالایی از مردم، به خصوص در این کشور، بی‌تفاوت اند. و همین بی‌تفاوتی مردم باعث مشکلات بی‌پایان مردم شده. 

بسیار حرف دارم برای گفتن در این مورد، شاید در سال جدید بیشتر در مورد این موضوع نوشتم. اما شاید بزرگترین خطر برای جامعه بی‌تفاوتی باشد. 

خداوندا مردم ایران را از شر دروغگو، ریاکار، ظالم و مجیزگو خلاص کن.

چرا عموم جامعه شناسان، تاریخ دانان و فلاسفه با انقلاب مخالف اند؟ 

این سوال مدتهاست ذهن مرا به خود مشغول کرده است. با افراد مختلفی در این مورد بحث کردم، مقالات و کتاب های متعددی درمورد انقلاب های مهم تاریخ از جمله انقلاب فرانسه، انقلاب 1917 روسیه، انقلاب اسلامی ایران خواندم و بر اساس این مطالعات فکر می کنم انقلاب ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد. آنهایی که برای مستقل شدن از کشوری استعمارگر صورت گرفته مثل انقلاب آمریکا، هند، کشورهای آمریکای جنوبی و...، دسته دوم انقلاب هایی هستند که برای تغییر اساسی حکومت اتفاق افتاده مثل انقلاب ایران، چین، روسیه و... اما دسته سوم شاید از نظر تخصصی جنبش خوانده شوند اما تاثیر عمیق و گسترده آنها این جنبش ها را هم تراز انقلاب می کند. این جنبش ها یا به دنبال تغییر در نگرش حاکمیت و/یا مردم در مورد بخش یا تمام جامعه هستند یا بدنبال تغییری در حکومت فعلی خود، مانند انقلاب مشروطه ایران یا جنبش سیاه پوستی آمریکا، یا جنبش دانشجویی 1968 فرانسه. 

با توجه به مطالعات من، متخصصان عموما با دسته دوم مخالف‌اند. اما علت چیست؟ تاریخ‌دانان و متخصصان علوم سیاسی معتقد اند از بین بردن کامل یا به اصطلاح سرنگونی یک حکومت و بازپروری یک سیستم جدید می‌تواند خسارت‌بار باشد و به نتیجه‌ای عکس خواسته‌های مردم در زمان شروع انقلاب بینجامد. جامعه شناسان بر این باور اند که بیشتر انقلاب‌های این چنینی به حکومتی دیکتاتور و فاشیسم منجر می‌شود و عموما به نمونه‌های پیشین این نوع انقلاب‌ها اشاره می‌کنند. انقلاب ۱۹۱۷ روسیه را مثال می‌زنند که منجر به حکومتی فاسد و تک صدا گردید و در آخر هم منجر به فروپاشی شوروی شد یا انقلاب کمونیستی چین که باعث سقوط اقتصادی و سیاسی این کشور شد که تا دهه ۸۰ میلادی ادامه داشت. اما آیا وجه مشترکی بین این انقلاب‌ها وجود دارد؟ به نظر من بله. آنچه بین اغلب انقلاب‌هایی که منجر به سرنگونی کامل حکومت پیشین خود شده اند ایدئولوژیک بودن آنهاست. روسیه، چین، کوبا، ایران همگی انقلاب‌هایی ایدیولوژیک در تاریخ خود داشتند. حالا سوال این جاست که آیا این انقلاب‌ است که خسارت آفریده یا ایدئولوژی پشت پرده آن؟ از نظر من این سوءاستفاده یا سوءبرداشت از ایدیولوژی‌ست که منجر به تغییر مسیر این انقلاب‌ها می‌شود. به عبارت دیگر مقدس و غیر قابل تغییر پنداشتن یک تفکر منجر به فساد آن تفکر می‌گردد. 

در نتیجه از نظر من نمی‌توان خود انقلاب را تقبیح کرد بلکه باید عناصر آن را مورد بررسی قرار داد. آنچه من از مطالعات خود دریافتم این است که انقلاب، سرنگونی و تغییر بنیادین در یک حکومت فاشیسم ایجاد نمی‌کند بلکه ایجاد تقدس در تفکر و سیاست‌های پس از انقلاب، انقلاب را منحرف و منجر به تک صدایی و دیکتاتوری می‌شود. 

در نوشته قبلی نظر محمد را به طور کامل شرح دادم و در پایان این سوال را پرسیدم که آیا روش صلح آمیز و منطقی او در شرایط فعلی ایران می تواند مثمر ثمر باشد؟ از او هم همین سوال را پرسیدم و او گفت روش مبارزه او تنها در بلند مدت پاسخ گو است نه فرزندانمان، نه نوه هایمان، نه نتیجه هایمان بلکه احتمالا نبیره هایمان ممکن است با این روش اصلاح صلح آمیز در کشوری قوی و عاری از هرگونه فساد زندگی کنند. 

در پاسخ به تمام حرف های او می خواهم بگویم: آیا تا آن زمان ایرانی وجود خواهد داشت؟! 

مسئله ای که در ایران وجود دارد بسیار عمیق است و ابعاد بسیار مختلفی دارد. تصمیماتی در حاکمیت فعلی ایران گرفته شده و دارد گرفته می شود که تاثیری بسیار مخرب بر آینده کشور خواهد داشت. به محیط زیست نگاه کنیم. دریاچه ارومیه به دلیل سوءمدیریت حوزه ی آبخیز آن ناحیه رو به نابودیست. بسیاری از تالاب های ایران خشک شده اند، رودخانه ها سالهاست لایروبی نشده اند، سدهای بسیاری بدون مطالعه ی دقیق ساخته شده و عامل تخریب بخش وسیعی از محیط زیست کشور شده، اخیرا سد چرمشیر با وجود هشدار سازمان محیط زیست خود جمهوری اسلامی آبگیری شد که به گفته بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی باعث نابودی کشاورزی منطقه خواهد شد. تخریب جنگل های حوزه ی دریای مازندان و جنگل های بلوط زاگرس باعث مشکلات فراوانی از جمله فرسایش خاک، بیابان زایی و افزایش احتمال وقوع سیل در صورت بارندگی شدید خواهد شد و بسیاری موارد دیگر که در اثر مدیریت ناصحیح حکومت فعلی به وجود آمده و در صورت عدم تغییر این وضعیت احتمالا ادامه خواهد داشت. 

به هیچ عنوان مسئله ایران، دولت ها نیستند. برای مثال از چای کار های گیلان بپرسید تصمیمات کلان در حوزه ی کشاورزی در دوران دولت آقای خاتمی چه خسارات سنگینی به مزارع چای ایران وارد کرد. یا سد های ساخته شده در حوزه ی رود کارون در دوران آقای احمدی نژاد چه تاثیری روی محیط زیست خوزستان گذاشت. اینها تنها بخشی از مشکلات کشور آن هم تنها در حوزه ی محیط زیست است که نیاز به اقدام فوری در مورد آن ها به شدت حس می شود. در حوزه ی فرهنگ، صنعت، گردشگری، آموزش و... هم می توان نمونه های بسیار یافت. آیا با وجود چنین شرایطی می توانیم به شکلی که محمد می گوید عمل کنیم؟ حتا اگر روشی موثر تر باشد و احتمال موفقیتش بیشتر! صحبت های محمد در شرایطی عملی ست که انتخاب مردم بتواند تاثیرگذار باشد. بیایید فرض را بر این بگیریم که انتخابات فعلی ایران کاملا استاندارد و عادلانه است و حرف محمد هم درست و منطقی بدانیم که می گوید مردم در بزنگاه ها وارد میدان نشدند. سوال این است که در میدان بودن یا نبودن چه تاثیری دارد وقتی اشتباه ها نه تنها کم نمی شود بلکه تکرار می شود. به بخش محیط زیست برگردیم، سد پانزده خرداد قم مشکلی مشابه سد چرمشیر دارد اما نه تنها از مشکلات آن سد درس نگرفتند بلکه مشابه همان را تکرار کردند. سد پانزده خرداد سال 73 افتتاح شد یعنی زمان دولت مرحوم هاشمی.

پس به طور کلی هر چند حرف های محمد منطقی ست اما در مورد سیستم فعلی بعید می دانم روشی قابل اتکا باشد. چرا که تفکر افراد تاثیر چندانی روی روند پیشروی کشور ندارد. کشور ما نیازمند یک تغییر فوری و بنیادین در مدیریت کلان خود است. کشور به مدیرانی نیاز دارد که بیشتر به تخصص اهمیت بدهند و تصمیم گیری بدون در نظر گرفتن نظرات کارشناسان امکان پذیر نباشد تا شاید بتوان بخشی از خسارات وارد شده در سالهای اخیر را جبران کرد. 

بیشتر از شش ماه بود محمد را ندیده بودم. او یکی از منطقی ترین افرادی ست که می شناسم و با این که در بسیاری از موارد مخصوصا در حوزه سیاسی با او اختلاف نظر دارم اما بحث کردن با او همیشه جذاب بوده و هست، چرا که بر عکس بسیاری از ایرانی ها که بیشتر نظرات شان در مورد مسائل سیاسی یا بر اساس احساساتشان است یا برداشت ناقصشان از آنچه در رسانه ها شنیده اند، او  به دلیل تسلط اش بر علوم سیاسی، تاریخ، فلسفه و ذهن تحلیل گر اش طوری مسائل را تحلیل می کند که وقتی صحبت هایش تمام می شود نمی توان کوچکترین ایرادی از آنها گرفت. 

از تماس آن روز اش تعجب نکردم. حدس می زدم دیر یا زود سر کله اش پیدا می شود تا درباره ی اتفاقاتی که برای من افتاد صحبت کنیم. آن شب بعد از شنیدن صحبت های من گفت یادت هست چقدر تشویق ات کردم که رای بدهی؟ من با تعجب گفتم رای؟ گفت بله رای. در حکومتی که پاروپاگاندای بسیار قوی ایی داره هر نوع جنبشی محکوم به شکسته (با این حرفش موافق نبودم چون تعریفی از موفقیت و شکست ارائه نداد با این حال چیزی نگفتم تا ببینم چه می گوید) پروپاگاندای حکومت طوری عمل می کنه که هدف های والای جنبش دیده نشه حتا تو رسانه های خارجی هم مسئله حجاب در مورد این جنبش بلد شد در حالی که اهداف اصلیش عدالت خواهی، فساد ستیزی، اعتراض به مدیریت ناصحیح و... بود که کمتر در موردش صحبت شد. حکومت هایی مثل حکومت ما که نیروی نظامی بخش عظیمی از اقتصاد رو در اختیار داره به سرعت مردم رو سرکوب و می ترسونه و بعد از خاموش شدن هم فضا بسته تر می شه. در نتیجه این جنبش ها نه تنها باعث آزادی بیشتر نمی شه بلکه حکومت فضا رو بیشتر می بنده. (با این حرف هم مخالف بودم اما کنجکاو بودم ببینم در مورد رای چه می خواهد بگوید پس چیزی نگفتم) پرسیدم خب به نظر تو باید چه کرد؟ گفت بهترین راه برای مبارزه با چنین حکومتی رای دادن بر علیه سناریوییه که سعی در اجراش داره. گفتم نمی تونم حرفت رو قبول کنم مردم بارها این کار رو کردن محمد بارها. محمد ادامه داد: نه تو بزنگاه هایی که باید، پا پس کشیدن. مردم باید سال 84 رای می دادند، ندادند و اتفاقی افتاد که همه می دونیم چقدر به ضرر کشور بود. تفکری متولد شد و به سرعت رشد کرد که بسیار به ایران و به مردم خسارت زد. بعد مردم سال 88 خواستند جبران کنند و آمدند اما فایده ایی نداشت چون اون تفکر حاکم بود. انتخابات مجلس بعدی مردم نیامدند و باز آن تفکر قوی و قوی تر شد. سال 92 دوباره مردم آمدند و به شکل صلح آمیزی تفکری رو که تازه داشت نتیجه ی سوءمدیریت خودش رو می دید کنار زدند. (نمی توانستم مخالفت کنم) گفتم یعنی دولت روحانی رو تو قوی می دونی؟ گفت دولت اول روحانی تورم رو به شکل واقعی تک رقمی کرد. مردم اینو احساس کردن عملکرد دولت اول روحانی خوب بود وگرنه سال 96 دوباره مردم پای صندوق رای نمی اومدن. گفتم: پس چرا چهار سال دوم این طور شد؟ اون موقع که دولت هم محبوبیت لازم رو داشت هم مجلس تقریبا باهاش هم فکر بود. گفت: من حتا عملکرد دولت دوم رو هم بد نمی بینم. فشار بی امان آمریکا و بقیه کشور ها از یه طرف دولت رو فلج کرده بود از یه طرف دیگه نهاد هایی که همچنان موافق تفکر قبل از دولت روحانی بودن، با دولت همکاری نمی کردند و تمام تلاششون این بود که دولت شکست بخوره و این طور هم شد. مردم در انتخابات مجلس رای ندادند و اون تفکر برگشت، انتخابات ریاست جمهوری هم رای ندادند و اون تفکر قدرتمند تر شد. گفتم چرا نمی گی اصولگرا؟ چرا همه اش می گی اون تفکر؟ گفت چون اینها اصول گرا نیستند اینها اصولی ندارند، فقط به دنبال قدرت اند. گفتم خب ادامه بده. گفت حالا فرض کن مردم می رفتن به همون آدمای هر چند ضعیف اما مخالف اون تفکر رای می دادند. حکومت از یه طرف یه سیلی محکم از مردم می خورد از یه طرف دیگه هیچ جوره نمی تونست جواب این سیلی رو بده چون هر جوابی به ضررش تمام می شد. گفتم: خب اون تفکر به خراب کاریش ادامه می داد گفت نمی تونسنت گفتم چطور نمی تونست؟ چطور تو دولت دوم روحانی تونست حالا نمی تونه؟ گفت برای این که اگر مردم رای می دادند می فهمید که مردم آگاهند به رفتار های این تفکر و نمی خوان حضور داشته باشه. گفتم خب همین الان هم می دونن مگه نمی دونن؟ یعنی این حرکت اخیر مشکل مردم رو نشون نداد؟ گفت نه (از قاطعیت نه گفتنش حقیقتا شکه شدم) گفتم چطور؟ گفت برای این که رسمیتی نداشت. انقلاب در اغلب موارد به فاشیسم ختم شده. خودت برو نگاه کن. این همه خانواده داغدار شدن. این همه هزینه به مردم تحمیل شد. این همه مردم عصبی تر شدن. حاصلش چی شد؟ واقعا فکر می کنی مشکلات حل می شه؟ اما اگر مردم رسمی از طریق رای مخالفتشون رو نشون می دادن این تفکر متوجه می شد که جایی بین مردم نداره و باید برای بقاء خودش رو اصلاح کنه. 

در تئوری حرف های محمد کاملا منطقی و درست است اما آیا در شرایط فعلی می توان از طریقی که او می گوید در بازه زمانی کوتاه مدت نتیجه لازم را گرفت؟